PANDEMİNİN OLUMSUZ ETKİLEMEDİĞİ NADİR MESLEK

Ordu ve Karadeniz’in tek körüklü çizme ustası olan 60 yaşındaki Türkay Yavaş, ''Pandemi körüklü çizme işini olumsuz etkilemedi ama bizi olumsuz etkileyen şey çırak yetişmemesidir'' dedi

Pandemi sürecinde ekonomik olarak olumsuz yönde etkilenmeyen meslek ve iş sektörü neredeyse kalmadı.  Ordu'nun Altınordu ilçesinde pandeminin olumsuz koşullarından etkilenmeyen nadir mesleklerden birini icra eden körüklü çizme ustası Türkay Yavaş, bu zor süreçte de körüklü çizme üretmeye ve satmaya devam ettiğini belirtti. Günümüzde Ege ve Akdeniz kıyı yörelerinde yaygın olarak kullanılan, geçmiş dönemde ise Karadeniz’de zengin ağaların giydiği çizmelerin üretimini yapan Yavaş, yaklaşık 15 günde üretilen bir çift körüklü çizmenin fiyatının ise 800 ile bin TL civarında olduğunu söyledi. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte unutulmaya yüz tutan meslekler birer birer yok olmaya devam ediyor. Asırlar boyu Ege ve Akdeniz kıyı yörelerinin simgesi olan, Karadeniz'de de geçmişte zengin ağaların giydiği körüklü çizme ise bu durumdan nasibini alan bir meslek olarak görülüyor. Günümüzde körüklü çizme yapımı, Aydın'da yaygın olarak sürerken, ata binmeyi kolaylaştırması ve tamamen doğal ürünlerden yapıldığı için de belirli bir kesim tarafından tercih ediliyor. Gösterişli olduğu kadar, çıkardığı ‘gıcırtı' sesi ile bir ortama girecek olan kişinin, itibarını da temsil ettiği söylenen körüklü çizmelerin bir çiftinde 7 ile 10 parçadan oluşan körük yer alabiliyor. Cumhuriyet Dönemi'nde özellikle Yörük kültürü ile özdeşleşmiş kültürel bir değer olan çizme, günümüzde ise yaygın olarak kullanılmadığı gibi, ustaları da yeni çırak bulamamaktan yakınıyor. Yavaş, “Körüklü çizme mesleğini öğreneli 20 yıldan fazla oldu. Baktım ki Karadeniz Bölgesi'nde bunu yapan yok ve ben de buralara getirmek istedim. Bunun için Kuşadası'nda bir ustadan bunun kursunu aldım ve öğrendim. Sonrasında da Ordu'ya getirdim. Talep de var, mesleğimi severek yapıyorum. Ancak unutulmaya yüz tutmuş meslekler arasında ve çırak bulamıyoruz, artık zanaat yok oluyor. Bu mesleğin yürütülmesini talep ediyorum” dedi. “Tamamen el üretimi” Körüklü çizme yapımının tamamen el işçiliği olduğunu ve deriden yapıldığını ifade eden Yavaş, “Körüklü çizme yapımı yaklaşık 15 gün sürer, altı kösele ve el işçiliği oluyor. Ege ve bizim bölgemizde kullanılır. O taraflarda daha da yaygındır. Bu yaptığım çizmeler genelde İstanbul, Ege tarafları ve Trabzon'a gidiyor. Ordu'da talep az denilecek kadar. Aslında her evde olması gereken bir ürün ve çok güzel bir hediyedir. Son dönemlerde horon oynanırken de kullanılıyor” dedi. Klasik bir ayakkabıya göre yaklaşık 5-6 kat daha fazla deri kullanılan ve yapımı oldukça zor olan körüklü çizmelerin fiyatlarının bin liraya kadar satılabildiğini anlatan çizme ustası Türkay Yavaş, “Bir çizme normalde 800 lira ancak kullanılan malzemeye göre bin liraya kadar çıkabiliyor. Komple el işçiliği, kişinin isteğine göre yapılıyor. Bu meslek en son 1960 yılında yapılmış ve bitmiş. Ben 20 yıl önce getirdim ve talep de oluyor. Tiyatrolarda sahne alanlar ve bazı sanatçılar da alıyor” dedi.  ''Kalemlik çizmeler  çok rağbet görüyor'' Süs eşyası amaçlı ürettiği minik çizmelerin özellikle kalemlik olarak kullanıldığını ve oldukça rağbet gördüğünü belirten Yavaş, sözlerine şöyle devam etti; ''Küçük körüklü çizmeleri de aynı şekilde aslına uygun olarak yapıyorum. Bunlar çok küçük olduğu için ince işçilik gerektiriyor. Kalemlik çizmelerin yapımı ise yaklaşık 3 gün sürüyor ve tane fiyatı 100 lira. Kuşadası'ndan bir kutu sipariş aldım, çok sevilen ve talep gören bir ürün'' dedi.