Ziraat Mühendisi Haluk Şensoy; ''Eylül ayı ile beraber piyasada oluşturulan, özellikle fındık çeşitlerindeki bölücülük, ayrımcılık kesinlikle Türk fındık üreticileri tarafından halen kabul edilmiş değildir, halen içselleştirilmiş değildir. Çünkü bu coğrafyadaki fındık bahçeleri 100 yıldır tesisleşmiş, yapılandırılmış ve herkes bahçesini dikmiş. Ve zaten nedir, sahil ve orta kuşak genelde yağlı fındık, kara fındık ve palaz fındık olarak ve yukarı kesimde ise dona dayanıklı olduğu için çakıldak fındık dikmiştir genel olarak. Sahil ve orta kuşakta çakıldak fındık pek yoktur. Ama bu yıl öyle bir alım politikası uyguladılar ki bilinçli olarak, çakıldak fındığın yüzüne bakılmazken bu yıl özellikle çakıldak fındık pozitif ayrımcılık yapılarak güya diğer fındıklardan 1 lira fazla fiyat verdiler. Bunu teknik bir görevli olarak hala anlamış değilim. Sorulduğunda bu yıl çakıldak fındık çürük değil, çakıldak fındığın randımanı daha yüksek deniliyor. Böyle bir savunma mekanizması ile geliyorlar. Bir üretici fındığı satarken, manava veya tüccara götürdü. Randıman denilen bir olay var. Her çuvaldan numuneler alınır, en sonunda da 250 veya 500 gram fındık tartılır ve randıman kırılır. Randımanda çürük fındıklar ve bezik fındıklar ayrılır. Ve randıman denilen olayda en sonunda netice olarak yani reel olarak kilograma eklenir ya da kilogram olarak düşülür. Durum böyleyken ve yağlı fındık, palaz fındık dünya tüketiminde, çikolata sanayinde en çok rağbet gören fındık çeşitleri olduğu halde bu yıl özellikle çakıldak fındığa yönelişin sebebini biz halen anlamış değiliz. Tekrar vurguluyorum, çakıldak fındıktaki çürük oranı düşük, randıman yüksek denilerek diğer fındıklarımızdan, şimdiye kadar bilinen en kaliteli fındıklarımızdan daha yüksek fiyatla piyasada alım yapılması bize göre bir art niyettir. Randıman denilen olayda zaten fındığın kalitesine göre reel olarak fındığın kalitesi ya artar ya da düşer. Çürükse o çürük fındık oranında zaten biliniyor, 1 randıman 100 kilo fındıkta 2 kilo ya artar ya düşer. 49 ise 100 kilo fındıkta 2 kilo aşağıya gelir. 51 gelirse 1 randıman 100 kilo fındıkta 2 kilo fındık alır. Zaten bu kilograma tekabül ettiğine göre bu fiyat farkı neden kaynaklanır, biz bunda kesinlikle art niyet arıyoruz. Böyle bir piyasa oluşturulması, üreticinin kafasının karıştırılması şu an piyasada biz kökleme deriz, fındık ışkını deriz. Yani yeni bir bahçe düzenlemesi yaparken sahil kesiminde bile üretici çakıldak fındık dikmeye yöneldi. Bu işin bir garantisi var mı. Çakıldak fındık her zaman yağlı fındıktan 1-2 lira pahalı mı olacak. Bunun da garantisi yok. Böyle bir kafa karışıklığı oluşturmaya kimsenin hakkı yok. Fındık piyasası ile fındık üreticileri ile kimsenin böyle oynamaya hakkı yok. Unutulmasın fındık şu an Türkiye hazinesine, kasasına en fazla döviz bırakan üründür. Milli üründür, stratejik üründür.
''Serbest piyasada fiyat dengesizliği var''
Ziraat Mühendisi Haluk Şensoy; ''Görüldüğü üzere serbest piyasada fiyat dengesizliği var. Bir yerde fındık 8 liraysa, başka bir yerde aynı fındık 8 buçuk 9 lira. Bu kadar fiyat farkı olması normal değil. Yani 25 kuruş bile olsa 1-2 tonda baya bir miktar tutuyor. Tamam serbest piyasa ama bu kadar çok fiyat farkının olması anormal bir durum. Şunu da tekrar söylemek istiyorum, İtalyan tüccarı 50 randımanlı 1 kilo fındığı kurla hesapladığımızda 19 liraya denk gelen bir fiyatla İtalyan üreticiden satın alıyor. Bizim tüccarımız da bizim üreticimizden fındığı 8-9 liraya alıyor. Aradaki bu 10 lira fiyat farkını halen ne bir kurum ne de yetkili bir şahıs bu fiyat farkı şu yüzden kaynaklanıyor diye bir açıklama yapmamıştır. Şu an üreticiler ve fındık piyasası bunun cevabını beklemektedir. Çünkü fındık global bir üründür. İtalyan fındığının da Türk fındığının da girdiği kazan aynıdır. Fındık aynı pazara giren bir üründür '' dedi.
Haber: Emrah Karakuş