Beslenme, insanın büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan öğeleri vücuduna alıp, kullanabilmesidir. Çocukların beslenme alışkanlıkları kazanmasında en etkin çevre, aile, okul ve içinde yaşanılan ortamdır diyen Online Diyet Danışmanı Dyt. Gizem Ergözen, sözlerine şöyle devam etti; ''Çağımız itibariyle ülkemizde okul, günün büyük bir kısmını kapsamaktadır. Çocuk büyük anlamda okulla şekillenmektedir. Okul onun için yeni bir çevredir. Burada sosyal çevre ile etkileşime girer ve farklı şeyleri burada öğrenir. Çocukların beslenme alışkanlıklarının geliştiği, ev dışında arkadaşlarıyla yemek yemeye başladıkları, fiziksel, bilişsel ve sosyal büyüme ve gelişmenin hızlandığı, sorumluluklarının arttığı, yetişkin dönemde sağlıklı yaşamın temellerinin atıldığı önemli bir dönemdir. Özellikle 6-12 yaş aralığı beslenme şeklimiz ileriki yaşantımızdaki beslenme alışkanlıklarımızı en çok etkileyen dönemdir. Çünkü çocuk bu dönemde ev dışında beslenmeyi öğreniyor. Yediklerini çevresindeki arkadaşları ile kıyaslamaya başlıyor. Hatta ailenin bilinçsizce 'bu yasak, yiyemezsin' dediği besinlere, gün içerisinde takip edeni, kısıtlayanı olmadığı için çok kolay ulaşıp tüketebiliyor. Burada en büyük görev Todler Dönemi`den (1-3 yaş) itibaren bebeğin beslenmesiyle ilgilenen kişiye düşmektedir. Ne yazık ki her çocuk belirli bir yasa kadar annenin gözetiminde olamıyor. Çalışan anneler çok küçükken bebeklerini bakıcıya bırakmak zorunda kalabiliyorlar. Uzun süre yanlış beslenme şekli ile büyümeye çalışan çocuk, okul çağında yaşıtlarına göre hem mental hem de fiziksel anlamda gerilik yaşayacaktır. Yani yenidoğandan itibaren beslenmeye çok ama çok özen göstermemiz gerekmektedir. Büyüme ve gelişme özelliklerine göre; 10 yaşına kadar büyüme hızı stabil iken, 10 yaşından sonra büyüme hızı artmaktadır. En hızlı büyüme; kızlarda 10-12 yaşları, erkeklerde 11-14 yaş yaşlarıdır'' dedi.
Okul Çağı Çocuklarda Günlük Alınması Önerilen Enerji
Dyt. Gizem Ergözen; ''6-10 yaş için günlük 1600-2000 kalori alması gerekirken, 11-12 yaş erkek çocukların 2400 kalori , kız çocukların ise 2200 kalori alması gerekiyor. Beslenme hedefleri ise; Normal büyüme ve gelişimini sağlamak. Çeşitli besinlerden tüketmesini sağlamak. Bağımlı beslenmeden doğru bir bağımsız beslenme davranışına geçişini sağlamak. Okul başarısını arttırmak. Kahvaltı yapma alışkanlığı kazandırmaktır. Çocuk okula kahvaltı yapmadan gönderilirse; Kendini güçsüz, yorgun ve halsiz hisseder. Başı döner. Dikkat, çalışma, anımsama ve öğrenme yeteneği azalır ve haliyle okul başarısı düşer. Gününün büyük bir kısmını okulda geçiren çocuğa muhakkak ara öğün verilmelidir. Acıktığında yanında getirdiği sağlıklı besinleri yemesinin onun için daha faydalı olacağı söylenmelidir. Ara öğünlerde; pasta, bisküvi, kurabiye, çikolata, kola, cips gibi gelişimi desteklemeyen ve hiç bir faydası olmayan besinlerin yerine taze ya da kuru meyve, yoğurt, süt, peynir, ekmek ya da taze sıkılmış meyve suyu koyulmalıdır. Süt grubu: Süt, yoğurt, ayrandır. Bu grup kemik, diş ve kasların güçlü olması için gerekli olan; protein, kalsiyum ve fosforu sağlar. Riboflavin ve B12 kaynağıdır. Günlük tüketimi 350-500gr 3 su bardağı şeklinde olmalıdır. Et, yumurta ve kurubaklagil grubu: Kırmızı et, tavuk, balık, yumurta, kurubaklagil ve yağlı tohumlardan oluşur. Günlük tüketilmesi gereken miktar: 3 porsiyon (90-100gr) et,tavuk, balık, 2 adet yumurta, 1 tabak kurubaklagil yemeği gibi. Bu grup, güçlü kaslar ve kan yapımı için gerekli olan; protein, demir, B vitaminleri ve bazı mineralleri içerir. Sebze ve meyve grubu: Taze sebze ve meyvenin günlük tüketilmesi gereken miktarı, en az 5 porsiyondur. 1 porsiyon meyve; 1 orta boy elma, 1 orta boy armut, 1 küçük boy muz, 1 adet taze incir, 1 orta boy şeftali, 1 adet kuru incir, 3 adet kuru kayısı, 3 adet kuru hurma gibi. Bu grup bileşimlerinin önemli kısmı sudur. C vitamini, B grubu vitaminleri, A vitamini öncüleri, posa, potasyum, kalsiyum, magnezyum ve E vitamininden zengindirler. Gün içerisinde alınması gereken posayı karşılayarak çocukta kabızlığı engellerler. Ekmek ve tahıl grubu: Buğday, pirinç, mısır, çavdar , yulaf gibi tahıl taneleri vb., bunların unları, bulgur, yarma, makarna, şehriye bu gruptadır. Günlük tüketilmesi gereken miktar: 6-10 porsiyondur(150-250 gr). Bu grup, protein, B grubu vitaminleri, demir, çinko, posa içerir. Aktiviteler için gerekli enerjiyi sağlar'' dedi.
Çocuğunuz yeterli ve dengeli beslenmediği zaman ne gibi sorularla karşılaşırsınız?
Dyt. Gizem Ergözen; Boy kısalığı, zayıflık, şişmanlık gibi fiziksel gelişim sorunları. Zeka gelişiminin yavaşlaması, eğitimde başarısızlık sosyal uyumsuzluk gibi zihinsel gelişim sorunlarının yani sıra cinsel gelişim bozuklukları da görülür. İştah, acıkma, doygunluk duyu bozuklukları. Kemik, göz, kas dokusu bozukluğu riski artar. Anemi, ülser, kalp-damar hastalıklarına eğilim artar. Diyabet gibi endokrin sistem hastalıklarının yanı sıra, demir, iyot, vitamin yetersizlikleri, zayıflık, şişmanlık ve diş çürükleri görülür. Tüm bunları önlemek adına evde aile okulda da öğretmenlere büyük görev düşmektedir. Okulda sağlıklı beslenmeyi ve fiziksel aktiviteyi destekleyecek etkinlikler düzenlenebilir. Öğrenci, veli ve çevrenin de yer aldığı eğitim, bilinçlendirme ve davranış değişikliğine yönelik çalışmaların bir arada yürütülmesi,teneffüslerde oyun oynamalarının desteklenmesi, beden eğitimi derslerinin aktif olarak yaptırılmasının sağlanması, ailelere, öğretmenlere ve çocuklara beslenme konusunda doğru mesajlar içeren eğitim hazırlanması gibi faaliyetler ile çocuklar erken yaşta beslenme eğitimiyle tanıştırılarak davranış değişikliği veya uygun davranışın kazanılması sağlanabilir'' dedi.
Haber: Emrah Karakuş