Mobbing kavramı; işyerinde uygulanan 'zorbalık, duygusal ve psikolojik taciz ya da yıldırma' sözcüklerinin karşılığı olarak kullanılmaktadır diyen Kılıç, sözlerine şöyle devam etti; ''Özellikle yapılanmış ve kontrolün zayıf olduğu gruplarda, gücü elinde bulunduran kişinin ya da grubun, diğerlerine ruhsal yollar kullanılarak, uzun süreli sistemli baskı uygulaması, duygusal saldırı ve yıpratma yaratması olarak tanımlanmaktadır. Haksız yere suçlama, dedikodu yoluyla saygınlığını zedeleme, küçük düşürme ve doğrudan veya dolaylı şiddet uygulayarak, bir kişiyi işi bırakmaya zorlama amaçlı kötü niyetli bir girişimler olarak da tanımlanabilir. Neredeyse bütün günün iş ortamında geçiyor olması nedeniyle mobbinge maruz kalan kişi adeta bir kurban psikolojisine girer, eskiden kullandığı baş etme becerilerini kullanmakta zorlanır, çaresiz hisseder, iş dışında da kafası sürekli işle meşgul hale gelir. İş yerindeki psikolojik taciz, yani duygusal saldırı olarak sistematik bir şekilde uygulandığında; kişiyi çaresiz, umutsuz ve yılgın ruh haline iter. Daha sonra da dayanma gücünü yok edip kendi iradesiyle işten ayrılmasını zorlayan bir süreç şekline dönüşür. Kişi bazen basit görevlerde bile hatalar yapmaya başlar. Yapılan araştırmalar böyle bir yıldırmaya maruz kalan kişilerdeki ortak özelliğin, bir süre sonra mobbingi uygulayan kişiye hak vererek kendini başarısız algılamaya başlaması olduğunu göstermektedir'' dedi.
Mobbingin en çok ne
şekilde yapılıyor?
Kılıç; ''Telefon, bilgisayar ve lamba gibi işyerinde bulunan kişiye ait eşyalar, birdenbire kaybolur veya bozulur. Yerine yenileri konulmaz. Çalışma arkadaşlarıyla aralarında çıkan tartışmalar, her zamankinden çok daha fazla olmaya başlar. Kişinin sigara kokusu ve dumandan çok rahatsız olduğunu bile bile yanındaki masaya çok sigara içen biri yerleştirilir. Kişi, başkalarının ofisine girdiğinde konuşma hemen kesilir, konu değiştirilir. Kişi, işle ilgili önemli gelişmeler ve haberlerin dışında bırakılır. Kişinin arkasından çeşitli söylentiler çıkarılır; kulaktan kulağa fısıltılar yayılır. Kendisine yetenek ve becerilerinin çok altında veya uzmanlık alanına girmeyen işler verilir. Birey, her yaptığı işin ince ince gözlendiğini hisseder. İşe geliş gidiş saatleri, telefon konuşmaları, çay ya da kahve molasında geçirdiği zaman ayrıntılarıyla kontrol edilmektedir. Birey, diğerleri tarafından sürekli eleştirilir veya küçümsenir. Birey, sözlü veya yazılı soru ve taleplerine yanıt alamaz. Birey, üstleri veya iş arkadaşları tarafından kontrol dışı tepki göstermeye kışkırtılır. Birey, şirketin özel kutlamaları veya diğer sosyal etkinliklerine kasıtlı olarak çağrılmaz. Bireyin dış görünüşü veya giyim tarzıyla alay edilir. Bireyin işle ilgili tüm önerileri reddedilir. Kendisinden daha alt düzeydeki görevlerde çalışanlardan daha düşük ücret alır'' dedi.
Mobbinge maruz kalanların kişilik özellikleri
Kılıç; ''Genel olarak psikolojik tacizcilere maruz kalan kurbanların kişilik özelliklerine bakıldığında; Çekingen, kaçıngan kişilerdir Hakkını aramakta zorlanırlar Kendini ifade etme düzeyleri düşüktür. Hayır kelimesini pek kullanamazlar. Bir grup kurban ise daha çok hırslı, talepkar, ilgi ve sevgi isteği yüksek olan kişilerdir'' dedi.
Mobbing’in yarattığı ruhsal bozukluklar neler?
Kılıç; ''Mobbingin uygulama biçimi süresi ve şiddeti ile bağlantılı olarak bir çok ruhsal bozukluk ortaya çıkabilir. Sıkıntı, öfke, karamsarlık, uyku sorunları, depresif belirtiler, anksiyete belirtileri, davranış sorunları görülebilir. Depresyon, anksiyete ve davranış sorunlarının birlikte bulunabildiği uyum bozuklukları, depresyon, yaygın anksiyete ve panik bozukluğu gibi anksiyete bozukları, kendini bedensel belirtilerle ifade eden somatoform bozukluklar, ortaya çıkmasında ve seyrinde ruhsal etkenlerin rol oynadığı psikosomatik hastalıklar (cilt hastalıkları, hipertansiyon vs.) görülebilir. Bunun yanında bir tür kendini iyileştirme çabası olarak, alkol, madde ya da ilaca yönelme olabilir. Madde kullanım bozuklukları gelişebilir. Bireyin fizik bütünlüğünü tehdit eden, onu çaresiz bırakan, dehşet duygusu yaratan yaşantılara bağlı gelişen “Travma Sonrası Stres Bozukluğu” ortaya çıkabilecek en ciddi ruhsal bozukluklardan biridir. İnsan eliyle bilerek oluşturulan travmalar (işkence, tecavüz, savaş travması gibi) sonucu ortaya çıkanlarda süreğenleşme, işlevselliği bozma niteliği çok daha yüksektir'' dedi.
Mobbing için kişisel önlemler nelerdir?
Kılıç; ''Kendini suçlamamak Rahatsız olunan durumu geciktirmeden söylemek ve başkalarıyla paylaşmak Sakin ve mantıklı değerlendirip, ruhsal enerjiyi bu durumla başa çıkmaya harcamak İşyerindeki görevler konusunda kurallara uygun davranmak.Her şeyi dosyalamak, not etmek, anlamsız emir vb alındığında bunu yazılı olarak istemek ve kaydetmek Diğer çalışanlarla iyi ilişkiler kurmaya çalışmak Eğer fiziksel veya ruhsal sağlığı olumsuz etkiliyorsa bir uzmandan yardım almak şeklinde sıralanabilir'' dedi.
Haber: Emrah Gemicioğlu