Yaş, çap ve boy itibariyle kendi türünün alışılagelmiş ölçülerinin çok üzerindeki boyutlara ulaşan, yöre tarihinde, kültür ve folklorunda özel yeri bulunan; geçmiş ile günümüz, günümüz ile gelecek arasında iletişim sağlayabilecek uzunlukta doğal ömre sahip ağaçlar 'anıt ağaç' olarak isimlendirilir. Konu hakkında açıklamalarda bulunan Orman Mühendisi Mahmut Yılmaz; ''Anıt ağaçlar bazı özellikleri itibariyle kendi içinde de çeşitlere ayrılır. Örneğin; Tarihi anıt ağaçlar; Tarihi bir olaya şahitlik yapmış ağaçlardır. Mistik anıt ağaçlar ise halk kültüründe mistik ya da dinsel bir kıymeti olan ağaçlardır. Folklorik anıt ağaçlar da halk kültüründe geleneksel bir kıymeti olan ağaçlardır. Boyutsal anıt ağaçlar ise; Yaş, boy, gövde çapı ve tepe çapı gibi boyutsal özellikleri bakımından aynı tür içinde veya benzer yetişme ortamlarında ön plana çıkmış ağaçlardır. Kırsal alanlardaki orman ve ağaçlara nazaran çok daha güç ekolojik şartlarda yetişmek zorundadırlar. Kent orman ve ağaçları; kentler için güzellik, estetik, ferahlık ve canlılık meydana getirirken, kentli için sağlık, huzur, yaşama sevinci, mutluluk, tabiattan kopmama ve bir ölçüde de tabiatla iç içe olma, iç içe yaşama demektir. Ağaçlar hava kirliliğini, yapraklı tepe tacında partiküller halindeki maddeleri yakalayarak ve zararlı kirleticileri yapraklarında absorbe ederek azaltmaktadırlar. Yapraklar tarafından tutulan bu maddeler daha sonra yağmurla yıkanarak uzaklaşmaktadır. Absorbe edilen kirleticiler ise yaprak dökümü ile toprağa karışır ve burada mikroorganizmalar tarafından yıkıma uğratılırlar. Bu işlemler, hava kirliliği ile ilişkili insan sağlığı sorunlarını azaltır. Ayrıca ağaçların tepeleri, yağışların büyük kısmını durdurarak fazla suyu dere ve nehirlere akıtarak yağışın şiddetini azaltmakta ve bir havzanın absorbe etmesi gereken yağış süresini uzatmaktadır. Bu şekilde özellikle toplu haldeki kent ağaçları taşkın ve erozyon tehlikesini azaltmaktadır. Yaz aylarında ağaçların yapraklarından transpirasyonla çıkan su atmosferde bir serinleme etkisi yaratarak iklimi iyileştirmektedir. Ağaç grupları güneş ışınlarını tutup fotosentez için kullanırken; yolları, binaları ve diğer yapıları siperlemekte ve enerji harcamalarını azaltmaya yardımcı olmaktadırlar'' dedi.
''Ordu'nun dört bir yanında anıt ağaç var''
Yılmaz; ''Akkuş ilçesi Damyeri mahallesinde 1 adet kayın ağacı, Altınordu ilçesi Saraycık mahallesinde 2 adet saplı meşe ağacı, Bayadı mahallesinde 1 adet ıhlamur ağacı, Çatalpınar ilçesi Ortaköy mahallesinde 1 adet ıhlamur ağacı, Fatsa ilçesi Hükümet caddesinde 3 adet doğu çınarı, Reşadiye caddesinde 2 adet doğu çınarı, Bolaman mahallesinde 1 adet doğu çınarı, Yukarıtepe mahallesinde 2 adet adi gürgen ağacı, Gölköy Bayıralan mahallesinde 1 adet kayın ağacı, Perşembe ilçesi Efirli mahallesinde 1 adet ıhlamur ağacı, Gündoğdu mahallesinde 1 adet meşe ağacı, Yumrutaş mahallesinde 1 adet meşe ağacı, Ünye ilçesinde 1 adet doğu çınarı bulunmaktadır. Ayrıca Altınordu ilçesi Güzelyalı mahallesinde 5 adet kızılçam, 6 adet fıstık çamı, 4 adet toros sediri ve 1 adet de dişbudak olmak üzere toplam 16 adet ağaç içeren anıt ağaç topluluğu bulunuyor. Yine Gölköy ilçesi Özlü mahallesinde 6 adet doğu kayını, 2 adet saplı meşe, bir adet çınar yapraklı akçaağaç ve bir adet de ıhlamur olmak üzere toplam 10 adet ağaç içeren anıt ağaç topluluğu bulunmaktadır'' dedi.
''Onay bekleyen 15 anıt ağaç daha var''
Bu ağaçların 2019 yılında bakım ve onarım işlemleri yapıldı diyen Yılmaz; ''Bu ağaçların hepsi tescil edilmiş anıt ağaçtır. İlimizde tescilleri talep edilmiş ve bakanlığa sunularak onay bekleyen yaklaşık 15 adet aday anıt ağaç daha bulunmaktadır'' dedi.
Anıt ağaçların yaşı nasıl hesaplanıyor?
Ağaçların gövdesinden ve çevre ölçümü yapılan yükseklikten, yerden 1.30 metre , artım burgusu ile alınan en az 15 santim uzunluğundaki artım kaleminde belirlenen yıllık halka sayıları, kabuksuz yarıçap değerine enterpole edilerek tahmin edilir diyen Yılmaz, sözlerini şöyle sürdürdü; ''Sonu sıfır ve beş ile biten rakamlarla, 5 yıllık duyarlılıkla yani, hesapla bulunan yaş değeri 450-454 arasında ise 450, 455-459 arasında ise 455 olarak kayıtlara geçirilir. Anıt ağaçlar Envanter Seçim Kuralları ve İşaretleme Standardına göre anıt ağaç 'Geçmiş ile günümüz, günümüz ile gelecek arasında köprü kurabilecek uzunlukta doğal ömre sahip olan ağaçlardan yaş, gövde çapı, tepe çapı ve boy itibariyle kendi türünün alışılagelmiş ölçülerinin çok üzerindeki boyutlara ulaşan; ya da yöre tarihinde, mistik kültüründe ve folklorunda özel yeri bulunan ağaç' olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla söz konusu standarda göre ağaçlar boyutsal ya da kültürel özelliklerine göre anıt ağaç olarak tescil edilebilmektedir. Ordu ilimizde Tabiat Varlıklarını Koruma Şube Müdürlüğünce kurulan komisyonla mevcut anıt ağaçlar tespit edilerek tescillenmekte, koruma ve bakımları yapılmaktadır. Şimdiye kadar 28 ağaç tescillenmiştir. Ordulu vatandaşlarımızın yukarda anlatılan kriterlere giren bildikleri ağaçlar varsa ve koruma altına alınmasını istiyorlarsa Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, Tabiat Varlıklarını Koruma Şube Müdürlüğüne, Anıt ağaç tescil talebi yazı ekinde il müdürlüğüne iletebilirler'' dedi.